Gebouw van de maand: Koepelwoningen van Benno Stegeman
Zoetermeer kent unieke architectuur waar de meeste mensen onwetend langslopen. Meer weten over welke architectuur Zoetermeer rijk is? In de serie ‘Het gebouw van de maand’ laat Architectuur Punt Zoetermeer verschillende bijzondere gebouwen zien. Deze maand de inspirerende Koepelwoningen naar ontwerp van Benno Stegeman in Meerzicht.
In de jaren ’70 kwamen buitenlandse architectuurliefhebbers in touringcars kijken naar de koepelwoningen in Zoetermeer. Deze karakteristieke buurt met verspringende gevels van witte kalkzandsteen kreeg al snel de koosnaam “klein Jeruzalem”.
Architect Benno Stegeman heeft begin jaren ’70 een aantal structuralistische woningbouwprojecten gerealiseerd. Zo zijn varianten van deze koepelwoningen ook te vinden in Nuenen (groene koepels) en in Zwolle (witte koepels).
Elke woning is opgebouwd uit een aantal rechthoekige volumes en heeft een enorm dakterras. Door de woningen verspringend aan elkaar te schakelen ontstaat een speels ensemble.
Opvallend was dat de kopers niet alleen een huis kochten maar ook een aandeel in de verplichte VVE voor de parkeergarages Meerzicht. Voor die periode een noviteit en nu heel normaal.
Doordat het parkeren centraal opgelost is, staan er geen auto’s voor de huizen in de woonstraatjes. Het is een echt voetgangersgebied geworden. Architect Stegeman heeft daarnaast niet alleen de woningen maar de gehele straat en buurt zorgvuldig vormgegeven. Het groen speelt een belangrijke rol. Het groenontwerp en de basisaanleg van de tuin zijn vastgelegd in een groenplan. Men mag dus ook geen schuttingen bouwen of andere afscheidingen maken.
Inspiratie voor architectuur studenten
In 1985 fietste ik met een viertal medestudenten van de TU Delft (afdeling bouwkunde) naar Zoetermeer om de koepelwoningen in “het echt” te zien. Fietsen bleek ook de beste manier om naar de buurt te komen. Immers als je de weg niet weet, kun je met de auto flink vastlopen in de doodlopende straten van deze buurt.
De witte, verspringende gevels met bijhorende groenperken maakten ons studenten helemaal blij. Wat ons ook opviel is dat het landschap om de huizen heen “mee ontworpen” was door Stegeman. De oranje koepels op de trappenhuizen gaven het geheel een iconisch karakter.
Ook vandaag staan de experimentele woningbouw en het structuralistische plan van Benno Stegeman nog steeds in de belangstelling. Onderzoekers en TU Delft studenten zijn bezig om experimentele woningbouw te analyseren om zo weer een inspiratie voor hun toekomstige ontwerpen te zijn.
Tekst: Helga Snel
Foto’s woningen: Dick Valentijn
Dit artikel verscheen eerder op de website Zoetermeer Actief. Het gebouw van de maand is gekozen door ArchitectuurPunt Zoetermeer.