Gebouw van de maand: De Nelson Mandelabrug, de bouw (deel 2)
Zoetermeer kent unieke architectuur waar de meeste mensen onwetend langslopen. In de serie ‘Het gebouw van de maand’ laat ArchitectuurPunt Zoetermeer verschillende bijzondere gebouwen zien. Deze maand het tweede deel over de karakteristieke Nelson Mandelabrug. Na de bouw van de overdekte voetgangersbrug in de jaren zeventig waren er volop plannen voor grootschalige kantoorontwikkeling en een nieuwe brug over de A12.
Wel plannen, maar nog geen bouwactiviteiten en het jaar 1992 naderde: de Floriade in Zoetermeer. “Vooral de overbouwing, maar ook het stationsplein zullen voor het functioneren van de Floriade van essentiële betekenis zijn.” In deze zinsnede uit een notitie uit 1985 werd de urgentie om te gaan ontwerpen en bouwen duidelijk. De gemeente Zoetermeer koos ervoor om de overbouwing te laten ontwerpen door NS-architect Hans Bak: hij ontwierp de kleurrijke Mandelabrug inclusief het station Zoetermeer-west.
Poortgebouw boven brug
Wat bij een brug van groot belang is, is de manier waarop de aanlandingen zijn vormgegeven. Waar kom je terecht als je van de brug afkomt? In het noorden was de situatie rondom de Boerhaavelaan al grotendeels bebouwd op een specifiek kantoorgebouw na: in 1992 werd het (FME) poortgebouw van architect Leo de Jonge toegevoegd. Tot een bruisende plek op de grens van de wijken Driemanspolder en Meerzicht heeft deze aanvulling niet geleid. Het blijft voor buitenstaanders zoeken hoe je je weg moet vervolgen…..
Brug landt op een rond plein
Aan de zuidkant in de wijk Rokkeveen is het geplande kantoorprogramma vormgegeven als een groot groen werklandschap (Campus), waarin de brug landt op een rond plein, het Plein van de Verenigde Naties. Blikvanger moest de 165 meter hoge kantoorkolos, de “Hollandse Meester”, een ontwerp van architect R.J. Stevens worden. Dit grote programma zou op de aanlanding tezamen met de halfronde bebouwing tot een echte stedelijke situatie moeten leiden, maar de kantoortoren is nooit gerealiseerd. In plaats van een scala aan café’s, eethuizen en restaurantjes heeft zich daar waterleidingsbedrijf Dunea naast het NH hotelcomplex Zoetermeer gevestigd. Hoewel zorgvuldig vormgegeven met terrasvormige waterpartijen is dit plein nog geen echte verblijfsplek geworden.
Herinneringen
Wat blijft is de karakteristieke vormgeving van de “glazen” brug zelf met zijn boogvormige overkapping, de blauwe en gele kleuren, het zicht op de infrastructuur en het glimmende stalen kunstwerk in het midden. Er zijn vele herinneringen aan de brug verbonden, als locatie voor huwelijksreportages, als boekenmarkt, als visitekaartje voor de Floriade 1992 en als herkenningspunt voor fietsers, wandelaars en treinreizigers.
Icoon van de jonge stad, bericht van Niek van der Velde:
De Mandelabrug is waarschijnlijk het meest geziene gebouw van Zoetermeer. Een icoon van de jonge stad dat, zeker gezien de recente ontwikkelingen wel wat liefde kan gebruiken. Niek van der Velde is al jaren door de Mandelabrug gefascineerd. Eerst als treinreiziger heen en weer naar Delft, later als afstudeerder op de binding met de stad Zoetermeer en nu als stedenbouwkundige werkend bij de Gemeente. De fascinatie leidde tot de nodige fotoshops met de brug in de hoofdrol en de aanschaf van het T-shirt met print van de brug.
Eetbaar eerbetoon
Toen de Mandelabrug ontmanteld werd kwam landelijke aandacht, brede waardering en gevoel van verbondenheid met de brug op meerdere plekken naar voren. Tijd om de brug verder te omarmen en te eren als Icoon van de stad Zoetermeer, aldus Niek. Dit is het moment voor ‘Het Mandelabrugje’ een oud idee, ooit bedacht samen met afstudeerbegeleider Els Bet, de brug als een eetbaar Zoetermeers eerbetoon bijvoorbeeld als eclair.
Het Mandelabrugje is ludiek, maar tegelijk serieus. Het viert een Zoetermeers icoon en draagt bij aan de stedelijke identiteit. Op dit moment worden er gesprekken gevoerd met de lokale bakkers Jongerius en Ammerlaan om te verkennen of de Mandelabrugjes hier binnenkort verkrijgbaar zullen zijn: Haagse Hopjes, Bossche Bollen, Deventer koeken, Utrechtse Domkopjes, ….en een Zoetermeers Mandelabrugje.
Tekst: Willem Hermans, schatbewaker
Foto boven: Bouw van de Mandelabrug (foto Wim Goutier)
In maart 2023 verscheen deel 1 over de Nelson Mandelabrug >
April 2023. Dit artikel verscheen eerder op de website Zoetermeer Actief. Alle afleveringen van ‘Gebouw van de Maand’ kunt u hier terug vinden: gebouw-van-de-maand Het gebouw van de maand is gekozen door ArchitectuurPunt Zoetermeer.